Okrugli sto iz dva dijela „Sekularna država i vjera“ i “Građanska
država i nacija” u organizaciji NVO Udruženje izdavača i knjižara Crne
Gore I NVO “Reanimacija”, održan je 11.maja u okviru programa
16.Međunarodnog podgoričkog sajma knjiga.
U radu prvog dijela okruglog stola učestvovali su Fuad ef. Čekić iz
medrese “Mehmed Fatih” i protojerej stavrofor dr Boris Brajović, sa
Filozofskog fakulteta, dok se predstavnici katoličke crkve i jevrejske
zajednice nisu odazvali ovom dijalogu.
Moderator ovog skupa bio je Matija Stojanović. Cilj ove dijaloške
tribine, je promovisanje vrijednosti građanskog društva, dijaloga i
otvorenosti prema drugom i drugačijem.
Govoreći o značaju vjerskog obrazovanja u Islamu, efendija Čekić
istakao je da je u toj religiji, u njenim korijenima, zapravo samo potreba
za znanjem i obrazovanje uopšte, lišena vjerskog predznaka.
“Džamije su zapravo prvi naučni centri, a medrese su prvo bile samo
opšteobrazovne ustanove, koje imaju i vjerske predmete, ali nisu bile
primarno vjerske škole. Osnovna težnja u tom smislu, bila je
izgrađivanje sebe kao ličnosti, usvajajući i integrišući u sebe znanje”,
kazao je Čekić, navodeći da prvobitni islamski koncept obrazovanja
podrazumijevao baš nepodijeljeno znanje, ono koje se ne fragmentira na
svjetovno i sveto.
Protojerej stavrofor i dr filosofije , profesor Boris Brajović, samu priliku da
govori na podgoričkom sajmu knjiga doživio je kao privilegiju, budući da
je njegov koncept izlaganja bio zasnovan na citiranju nekih od
najvažnijih postulate filosofije i hrišćanstva.
“Kao sledbenici Pisma u otkrovenjskom približavanju Bogu, potrebno je
da se na prvom mjestu vratimo knjizi. Privilegija je da smo uvijek
okruženi knjigom, jer nas ona konstituiše kao ljude koji teže svojoj
cjelovitosti, a obrazovanje traži kompletnog čovjeka punoću njegovog
uma i duha”, istakao je Brajović podsjećajući na antičke ideale
obrazovanja koji su podrazumijevali politehničko i polihistorsko,
univerzalističko i sveukupno vladanje starim naukama i vještinama.
On je u osvrtu na antičko vrednovanje obrazovanja, podsjetio na jedan
od najautentičnijih kulturno-istorijskih obrazovnih centara starog svijeta,
Carigrad, kao univerzitetski centar mnogo stariji od Bolonjskog
univerziteta.
Carigradski univerzitet je nastao u 7.vijeku i važan je i za i za prve
školske ustanove u Crnoj Gori. Tu imamo i tih sedam slobodnih vještina,
koji podrazumijeva čitav spektar filozofskih vještina. Sve je to jedna
velika priča o prenosu antičkog blaga sa grčkog na arapski jezik, tako da
mnoge čuvene antičke spise poznajemo baš iz arapskih prevoda.
Konstantinopolj je tako vododjelnica za tranziciju antičkog blaga na
evropski zapad”, kazao je Brajović.
Govoreći o “infantilizaciji univerziteta”, koji više ne vrše svoju ulogu, u
mjeri u kojoj je to potrebno, on je istakao da je čovjek najprije biće zajednice,
ali da to nije domen koji se istražuje i izučava u dovoljnoj mjeri.
“U društvu zajednice čovjek je čovjeku Bog, ali mimo toga je čovjek
čovjeku vuk. Potreban nam je prostor humanizacije, holistički pristup,
obrazovanje traži potpunog čovjeka”, istakao je on.
Pripadnici nacionalnih vijeća u Crnoj Gori: predsjednik Srpskog
nacionalnog savjeta Momčilo Vuksanović, predsjednik IO Bošnjačkog
vijeća Mirsad Rastoder, predstavnik hrvatskog nacionalnog vijeća
Marko Ugrin i predsjednik UO Romskog savjeta u Crnoj Gori Senad
Sejdović iznijeli su svoja zapažanja i niz ilustracija o položaju naroda
koje predstavljaju, u dominantnom tonu ove tribine koji je bio dijaloški,
ukazujući na neuralgična mjesta u ispoljavanju nacionalnih identiteta u
Crnoj Gori kao multinacionalnoj sredini.